Eerste hulp bij een insectenbeet of -steek
Dit stappenplan biedt een duidelijke handleiding voor het verlenen van eerste hulp bij insectenbeten en -steken. Het behandelt de directe acties die je kunt ondernemen om symptomen te verlichten en complicaties te voorkomen, van het verwijderen van een angel tot het herkennen van tekenen van een allergische reactie. Het is bedoeld voor gebruik tijdens reizen en vakanties, maar is ook nuttig in andere situaties.
1 Beoordeel de situatie en zorg voor veiligheid
Controleer eerst de omgeving om er zeker van te zijn dat er geen verdere bedreiging is van insecten. Verplaats de persoon, indien mogelijk, weg van de bron van de beet of steek. Dit voorkomt verdere beten of steken en geeft je de ruimte om eerste hulp te verlenen.
2 Verwijder de angel (indien aanwezig)
Als het om een bijensteek gaat, is er vaak een angel achtergebleven in de huid. Verwijder deze zo snel mogelijk, idealiter met een pincet of door hem er voorzichtig uit te schrapen met een nagel of een hard voorwerp zoals de rand van een creditcard. Vermijd het knijpen van de angel, omdat dit meer gif kan vrijgeven.
3 Was het getroffen gebied
Was het gebied rond de beet of steek voorzichtig met water en zeep. Dit helpt om eventueel achtergebleven gif te verwijderen en het risico op infectie te verminderen. Vermijd het gebruik van agressieve zeep of alcohol, omdat dit de huid kan irriteren.
4 Koel het gebied
Breng een koud kompres of ijs (gewikkeld in een doek) aan op het getroffen gebied gedurende 10-20 minuten. Dit helpt om de zwelling en pijn te verminderen. Leg het ijs nooit direct op de huid, omdat dit tot bevriezing kan leiden.
5 Verlicht de pijn en jeuk
Breng een anti-jeuk crème (zoals hydrocortison) of een antihistaminicum (oraal) aan om de jeuk en irritatie te verminderen. Volg de aanwijzingen op de verpakking. Bij ernstige pijn kan een pijnstiller (zoals paracetamol of ibuprofen) worden gebruikt.
6 Let op tekenen van een allergische reactie
Wees alert op tekenen van een ernstige allergische reactie (anafylaxie), zoals ademhalingsproblemen, zwelling van de keel, duizeligheid, verwardheid of bewusteloosheid. Als deze symptomen optreden, bel onmiddellijk 112.
7 Houd de beet of steek in de gaten
Controleer het getroffen gebied regelmatig op tekenen van infectie, zoals toenemende roodheid, zwelling, pijn of pus. Raadpleeg een arts als deze symptomen optreden.
8 Bescherm jezelf tegen verdere beten en steken
Draag bedekkende kleding, gebruik insectenwerende middelen en vermijd gebieden waar veel insecten voorkomen. Wees extra voorzichtig bij het verblijven in bosrijke gebieden of in de buurt van stilstaand water.
Veiligheid boven alles
Bij het aanbrengen van ijs of koude kompressen, zorg ervoor dat deze nooit direct op de huid worden geplaatst om bevriezing te voorkomen. Gebruik altijd een doek of een ander beschermend materiaal. Let op: Wij verstrekken géén medisch advies; de genoemde stappen zijn uitsluitend bedoeld als praktische ondersteuning.
Pro tip
Voor gevorderden: bij een bijensteek kan het gebruik van een speciale insectensteekpen (een apparaat dat het gif neutraliseert) overwogen worden, maar dit vervangt niet de noodzaak van medische hulp bij allergische reacties.